Roberto Firpo (1884-1969)
Roberto Firpo (1884-1969) Tango için bir akımdan öte Carlos Gardel gibi Tangonun temellerinden, köklerindendir. Ayrıca Francisco Canaro (1888-1964) ile beraber “Gelenekçiler”in başını çeker.
Tangonun üç büyük “Gelenekçi”si: Soldan sağa Roberto Firpo, Francisco Lomuto ve Francisco Canaro
Firpo, aile işinde çalışmak için 15 yaşında okulu bırakır. Müziği çok sevmektedir ve Buenos Aires’te şansını denemek ister, ailesinden çok az bir destek alarak evden ayrılır. Buenos Aires’te tutunabilmek ve bir piyano alabilmek her işi yapar, para biriktirir. Müzik teorisi çalışmak için enstrümana ve nota seslerine ihtiyacı vardır. Şişelere farklı seviyelerde su doldurarak nota seslerini alır ve müzik öğrenir. 100 peso biriktirmeyi başarır başarmaz hemen bir piyano alır, o günü hayatının en mutlu günü olarak anlatmıştır. Uzunca bir süre gündüzleri işçilik ve akşamları da müzisyenlik yapmayı sürdürür.
Firpo, Carlos Gardel ile birçok defa konser verir ve birlikte bir de stüdyo kaydı yaparlar. 1913’te ilk Tipik Tango Quartetini kurar ve piyanoyu müziğin merkezine alır. Daha sonra orkestralarındaki enstrüman sayısını da arttıracaktır. İlk bestelerini ve kayıtlarını yapmaya başlar. Kayıt stüdyosuna piyanoyu sokarak tangoya yeni bir yön verir. O zaman şartlarında piyano stüdyoda diğer enstrümanlar üzerinde çok baskındır, Firpo’dan önce Vicente Greco denemiş ve piyanoyu sadece ritim amaçlı kullanabilmiştir. Firpo ise piyanonun pedallarını etkin kullanarak sesi yumuşatmayı başarır, bu sayede tangoya daha romantik bir ifade kazandırmayı da sağlar. Piyanonun armonik gücünü kullanarak tangoyu zenginleştirir. Sonunda kayıt stüdyosu ile exclusive sözleşme yapar. Aynı stüdyoda kayıt yapabilmek için Canaro kendisine pay vermek zorunda kalır.
Firpo’nun 1936 tarihli Valsini dinliyoruz:
1914’te Alma De Bohemio’yu besteleyerek diğer bestecilere tangoda olabilirliklerle ilgili ilham kaynağı olur. Alma De Bohemio’nun armonik yapısı o güne kadar bestelenmiş tangolardan çok farklıdır. Alma De Bohemio’nun 1927 kaydını dinliyoruz:
1916’da Montevideo’da Cafe La Giralda’da müzik yaparken onbeş genç öğrenci kendisine gelerek arkadaşları Gerardo Hernan Matos Rodriguez’in (1897-1948) bir marş bestelediğini, ancak Tangoya çok yakışacağını ve böyle düzenlenmesi gerektiğini söylerler. Melodi iki satırdır ve yeterli görünmez. Firpo 1906’da bestelediği parçaları da ekleyerek (La Gaucha Manuela ve Curda Completa) La Cumparsita’yı düzenler, ancak telifini Rodriguez ile paylaşmadığına yıllar sonra pişman olur. La Cumparsita Enrique Maroni ve Pascual Cantursi tarafından 1926’da üzerine sözler yazıldığında ünlenir.
La Cumparsita’nın 1916’da Montecvideo’da yapılan ilk kaydı.
Firpo, Canaro ile 1917 ve 1918’de Sextet (6’lı) Orkestralarını birleştirerek Teatro Colon de Rosario’daki karnaval balosunda çalar ve zamanın en büyük orkestrası olurlar. Ortak orkestralarının içinde Bachicha, Fresedo, Maffia, Salgan, Cambareri gibi sonradan çok tanınacak Tango’nun büyükleri vardır.
1927’de müziğe ara verir ve birikimi ile başka işlere ve yatırımlara yönelir. Ancak doğal afete maruz kalır ve tarlası balçık haline gelir. Amerika’da borsaya yatırdığı birikimini de 1929’da ortaya çıkan ekonomik krizde kaybeder ve tekrar müziğe geri döner. 1931’de Honda Tristeza (Derin üzüntü) isimli bestesini kaydeder. Princepa Azul seslendiriyor, sözler Vicente Planells del Campo’ya ait.
Buenos Aires’te tüm büyük tango müzisyenlerinin buluştuğu bir gecede orkestrası ile çalarken alkışlarla sahneye keman çalması için davet edilen Julio De Caro’ya hangi parçayı çalmak isteyeceğini sorduğunda “La Cumparsita” cevabını alır.
Gecemiz Tangonun temellerinden olduğu için Carlos Gardel’in 1927 tarihli Caminito’su ve Firpo’nun 1927 tarihli La Cumparsita’sı ile açılacak ve yine Firpo’nun 1937 tarihli La Cumparsita’sı ile kapanacak.
18/01/2020 tarihli Milongamızın Tanda ve Cortinalarının düzenli haline aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Bugünkü Tandalarımız “Firpo ve Arkadaşları” ve Cortinalarımız “Eski Rus Müzikleri” olarak programlanmıştır. İyi dinlemeler!
| Section | Orquesta | Vocalist | Year / Period |
| Caminito | Carlos Gardel | Carlos Gardel | 1927 |
| La Cumparsita | Roberto Firpo | Instrumental | 1927 |
| Tango Tanda | Pedro Maffia | Instrumental | Guardia Nueva |
| Tango Tanda | Bianco-Bachicha | Instrumental, Jose Cohan, Emilia Garcia, Cesar Alberu | Guardia Nueva |
| Vals Tanda | Roberto Firpo | Carlos Varela, Instrumental, | Early Golden Age |
| Tango Tanda | Roberto Firpo | Instrumental,Principe Azul | Guardia Nueva |
| Tango Tanda | Francisco Canaro | Roberto Maida | Early Golden Age |
| Milonga Tanda | Francisco Lomuto | Alberto Rivera, Fernando Diaz | Early Golden Age |
| Tango Tanda | Osvaldo Fresedo | Roberto Ray | Early Golden Age |
| Tango Tanda | Roberto Firpo | Instrumental | Early Golden Age |
| Vals Tanda | Francisco Canaro | Ernesto Fama, Instrumental | Late Golden Age |
| Tango Tanda | Alfredo Gobbi | Instrumental | Late Golden Age |
| Tango Tanda | Julio De Caro | Instrumental | Late Golden Age |
| Milonga Tanda | Roberto Firpo | Instrumental | Golden Age |
| Tango Tanda | Francisco Canaro | Mario Alonso | Late Golden Age |
| Tango Tanda | Bachicha | Bachicha and his orchestra | Transition Era |
| Vals Tanda | Juan Cambareri | Instrumental | Transition Era |
| Tango Tanda | Horacio Salgan | Instrumental | Late Golden Age |
| Tango Tanda | Osvaldo Fresedo | Hector Pachecho | Late Golden Age |
| La Cumparsita | Roberto Firpo | Instrumental | 1937 |
Caminito Art Spotify Profili için:
https://open.spotify.com/user/kxmbqgbx0zo0qk8ags5y6qj0r?si=Mn7km9vJTYq7ZIAPo56Agg