Sevgili Caminito Art İzmir Tango Kulübü DJ’leri, Sakinleri, Kursiyerleri, Ders ve Atölye katılımcıları!

Bu yazı ile Caminito’daki müzik sistemini etkin bir şekilde kullanabilmeniz için sizlere bilgi ve deneyimlerimizi aktarmak istiyoruz. Ses konusunu idare etmek amatör bilgi ile gerçekten çok zor ve gecenin kalitesini ve katılımcıların mutluluğunu etkiliyor. Yakın zamanda bize uzmanca katkıda bulunan İzmir Çankaya DoRe Müzik’ten sevgili Ufuk Sedef’e ve Mardin Zanehan Müzik’ten Ozan Aslan’a çok teşekkür ederiz. Bu iki centilmen müzisyen ve yapımcı olmadan doğru bildiğimiz yanlışları düzeltemez, benzer kullanım hatalarını sürdürürdük. Nitekim kendi ekipmanları ile gelen DJ arkadaşlarımız o ekipmanların özelliklerini iyi kullansalar da bizimkilerle ilgili öneri getiremiyorlar, çoğunlukla yeni şeyler almamızı, kendilerininkinin ideal olduğunu, bunların yetersiz olduğunu söylüyorlardı. Tabi ki çok daha iyisi de olabilir, ama bu ekipmanların doğru kullanım ile yeterli, hatta iyi bile olabileceklerini anladık. Caminito’da da sorunlarımızı çoğunlukla ekibimizden sevgili Orkun Göksu çözüyor. Mühendislik bilgisi ve kulağının gelişmişliği ile sorunları fark ediyor ve bu yazıyı da kontrol edecek, güncellemeleri, değişiklikleri zaman içinde yapacak.

(Ufak bir hatıra: Mühendislikten kaçmış başka bir şeyler okumuştum. Yıllar sonra İstanbul’da Kadıköy-Beşiktaş vapurunda eşi ve çocukları ile birlikte laboratuvar ortağım Yaşar’ı gördüm ve benim sayemde çok iyi bir mühendis olduğunu söyledi, içtenlikle teşekkür etti. O kadar ilgisizdim ki her iş onun üstüne kalıyordu ama bu yüzden de iki kişilik mühendis olmuş. Hak etmeden takdir edilmek biraz komik oluyor. 🙂 )

Dikkat etmeniz gereken noktalar aşağıdaki gibidir:

Kolonlar

Salonumuzda iki adet 200 Wattlık Behringer Aktif Kolon bulunmaktadır, ideal olarak bu kolonların karşılıklı durmaları gerekir. Aktif kolonlar düşük akım ile Mixerden gelen sinyali alır ve sesi kendisi yükselterek verir, amfi görevi görür. Kablolar uzadıkça ses kirliliği artacağından Pasif kolonlara göre Aktif kolonların daha avantajlı olduğunu düşünebilirsiniz.

Yakın çekimde kolonların arkasındaki düğmeleri görüyorsunuz. Üstteki düğme, ses seviyesini (Level) artırıp azaltmaya yarıyor. Orta düğme Tizleri ayarlamak için, alttaki ise Baslar için. İdeal olarak Tizlerin saat 12 düzeyinde (Flat-Düz) olması, Basların ise saat 9 düzeyinde olması gerekiyor. Yani Tizleri kolonlara geldiği gibi alıyoruz, ne artırıyor, ne de azaltıyoruz, ama kolonlardaki Basları azaltmış oluyoruz.

MIXER

Mixerimiz König K-200, temel işlevleri sağlamaya yeterli bir araç. Kullanmayı o kadar beceremedik ki, hiç kullanmasak daha mı iyi acaba diye bile düşündük. Neyse, şimdi biraz biliyoruz, yani umarım öyledir.

Gördüğünüz gibi 3 kanal var, ancak soldaki iki kanalın seslerini beyaz düğmelerden minimuma getiriyor ve kullanmıyoruz. Mikrofon takacak olursak kullanırız ancak salonumuzda buna ihtiyaç olmuyor. Caminito’da Tango DJ’liğinde en sağdaki üçüncü kanalı kullanıyoruz, soldakiler mikrofon ve enstrüman kanalları.

Sağ üst, König yazısının üstü Jack girişleri Kolonlara giden kablolar için, OUTPUT/ÇIKIŞ. König yazısının solundaki alt sıra kalın uçlu Jack, bir üstü ise ince uçlu Jack ile INPUT/GİRİŞ.

İDEAL SES AYARLARI ve DÜĞME AYARLARI ile MIXERİMİZ

Kanalın üstündeki kırmızı düğme “Gain”. Normal sesi değil, ekstra fonksiyonların sinyalini artırmaya yarıyor. Üst yeşil düğme tiz, alt yeşil düğme baslar için. Eğer ikisini de saat 12 düzeyinde tutarsanız ses kaynağından, yani bilgisayar veya tablet veya cep telefonundan aldığınız sesi hiç bozmadan kolonlara göndermiş olursunuz. Ama parçadan parçaya bunlarla oynamak gerekiyor, kulağınız açık olsun. Eski kayıtlarla işimiz olduğu için Bas ve Tiz ayarına çok yolumuz düşüyor. Bir de Mid olsa harika olacaktı, çünkü frekans aralığında insan sesi Mid’e denk düşüyor, ancak o mixerlerin fiyatı oldukça yüksek. Kanalın en altındaki Beyaz Düğme ise kanala ait ses düğmesi, sesi artırmayı veya azaltmayı öncelikle bilgisayardan, sonra da bu beyaz düğmeden yapabilirsiniz.

Bu beyaz düğmenin hemen üzerindeki küçük gri düğmeye dikkat edin, ses kaynağınıza bağlandıktan sonra kaynağı bu düğme ile aktif veya pasif yapabilirsiniz, yani açıp kapayabilirsiniz.

Kanalın hemen sağındaki iki sarı düğme FX-Extra Fonksiyonlar. Bunları minimuma getirin hiç açmayın. Elektronik müzik yapmadığımız için bunlara ihtiyacımız yok Caminito’da. Ama bunun hemen altındaki kırmızı düğme ses düğmesi ve mixerin ana sesini kontrol ediyor. Dip sesi azaltmak için bunu mümkün olan en aza indirmek, kanalın üstündeki kırmızı Gain düğmesini de artırmak gerekiyor. Nedenini sormayın bilmiyorum.

En sağda ortada Line-Bluetooth(BT) ekranı var ve ekranın alt sağ köşesinde Mode değiştirerek Line-BT arasında geçiş yapıyorsunuz. BT-Mixer olarak görünmeli ses kaynağınızda.

Kablolar inanılmaz önemli. Jackların ucu çalışmayabilir, zaman içinde kablolar bozulabilir ve siz hatayı mixerde, bilgisayarda ve hatta kolonlarda zannedebilir, labirentin içinde kaybolabilirsiniz. Deneyin, bolca deneyin, bizim Orkun ve Sinan deneye yanıla bir şeyleri çözüyorlar. Biraz mühendis merakı ve cesareti zaman zaman bizi kurtarıyor.

Spotify

Spotify Ayarlara girer biraz aşağı inerseniz Ekolayzeri göreceksiniz. Burada da Hazır Ayarlar için Drop-Down menüdeki seçenekleri denemenizi öneririm. Ama manuel olarak yapacaksanız şunlara dikkat edin. Düz (Flat) Desibellere hiç dokunmaz, ses kaynağından, yani Spotify arşivinden geldiği gibi sesi dışarı verir. Eğer oynamak isterseniz de Baslar en Soldan başlar, insan sesi 100-8000 Hz arasındadır, diğer enstrümanlar da ondan sonra sıralanır. Bas-Mid-Tiz soldan sağa doğru gidiyor. Wikipedia’dan veya Google’dan ses frekans aralıklarına ulaşabilirsiniz, hatta vokallere ve enstrümanlara göre de arama yapabilirsiniz, müzikal açıdan da çok besleyici olur.

Hatta şu aşağıdaki imajların size yardımcı olacağını söyleyebilirim:

Ses Bozulmalarının Kaynakları

Kablolar uzadıkça ses kaybı artıyor. Mesela bu yüzden de Pasif Kolon + Amfi çözümü yerine Aktif Kolon + Mixer’in daha iyi olduğunu öğrenmiş olduk. Pasif kolonlara kablolar yolu ile hem güç hem de sinyal gitmek zorundaydı, oysaki aktif kolonlar sadece sinyali alıp sesi kendisi yükseltiyor. Ayrıca ses kaybını azaltmak için kablolamayı mümkün olduğunca kısa tutmak lazım.

Buzdolabı, klima gibi cihazlar bozulma nedeni. Özellikle yaz aylarında dev gibi klimalar çalışıyor hem kendi yerimizde hem de yakınımızda komşularımızda. Manyetik alan ve sinyal etkileşimi yaratacak her cihaz ses bozulmasına neden olabilir.

Binanın eski olması, topraklama altyapısı olmaması diğer bir gürültü-dip ses nedeni olabilir.

Mixerimizin Aktif/Power Mixer olmaması, adaptör ile güçlü elektrik akımının zayıf akıma indirilmesi de bir başka gürültü/ses kirliliği/bozulması kaynağı.

Eski müziklerdeki kayıt bozuklukları kaçınılmaz bir durum. Tizleri kısarsanız hışırtı gider, ama bununla birlikte ses de boğulur. Ya mümkün olduğunca temiz kayıtları çalacaksınız, ya da eski müzik dinlerken hışırtılara katlanacak bir dinleyici kitleniz olacak.

AKUSTİK KONUSU

İçeride sesin yankılanmaması için ideal olarak ya tavana ya da duvarlara akustik sünger yapmamızı önerdiler. Ancak bunun yerine bolca perde de olurmuş. Hatta ve hatta dekoratif çuvallarla duvarı kaplayıp boyamak da mümkünmüş. İnsan sayısı artıp da çok dans eden varsa bir miktar kıyafetler de sesin yankılanmasını azaltır, ancak ideal olarak gidermezmiş.

ÖZET

Elimizdeki sistem salon boyutlarımıza göre yeterli. Yukarıdaki açıklamaları dikkate aldığınızda, kısa yollara başvurduğunuzda, deneme yanılmaları yaparak iyi sonuçlar alabilirsiniz.

Bu yazı yaşayan bir yazıdır, öğrendikçe, deneyimledikçe, sistemi güncelledikçe buraya eklemeye veya içeriği değiştirmeye devam edeceğiz. Lütfen önerilerinizi bildiriniz ve biz de hatalarımızı giderelim, bu güncellemeleri birlikte yapalım.

Sevgiler,

Caminito Art Tango Kulübü ekibi adına,

Aren Leon